Powstanie ogrodu w stylu angielskim
Założycielką Parku Romantycznego w Arkadii była Helena z Przeździeckich Radziwiłłowa, żona księcia Michała Hieronima Radziwiłła, właściciela dóbr nieborowskich. W roku 1778 księżna postanowiła założyć ogród utrzymany w stylu angielskim, w należącej do małżonka wsi Łupia. Niewielką wieś Helena Radziwiłłowa przemianowała na Arkadię - mityczną krainę spokoju, szczęścia i beztroski.
Organizacją ogrodu zajął się architekt i projektant ogrodów Szymon Bogusław Zug, który był także autorem ogrodów wokół pałacu w Nieborowie. Z wybitnym architektem współpracowali Jan Piotr Norblin, autor polichromii na sklepieniu w Świątyni Diany, oraz Aleksander Orłowski, którego szkice posłużyły do wzniesienia parkowych pawilonów. Pierwszymi budowlami, jakie pojawiły się na terenie parku były Kaskada, Chata przy Wodospadzie oraz Grota Sybilli.
Park zyskuje nowy charakter
W roku 1800 założycielka Arkadii postanowiła nieco zmienić styl parku na romantyczny. Do istniejącego założenia dołączono rozległe pola uprawne, znajdującej się po drugiej stronie rzeczki Łupia, położonej w bliskim sąsiedztwie parku. Realizację projektu powierzono Henrykowi Ittar. Przyłączone tereny nazwano Polami Elizejskimi, na których wzniesiono Grobowiec złudzeń - mauzoleum poświęcone trzem przedwcześnie zmarłym córkom księżnej Radziwiłłowej. Obok wzniesiono Cyrk Rzymski i Amfiteatr.
Wraz ze śmiercią księżnej Heleny Radziwiłłowej w roku 1821 skończył się okres rozkwitu parku w Arkadii.
Losy Arkadii po śmierci założycielki
Po śmierci Michała Hieronima Radziwiłła park stopniowo popadał w zapomnienie. Syn księżnej Radziwiłłowej, Michał Gedeon Radziwiłł nad pielęgnowanie parku w Arkadii przedkładał służbę wojskową, choć jego małżonka wyremontowała kilka parkowych pawilonów.
Po ich śmierci park w Arkadii odziedziczył Zygmunt Radziwiłł. Jego zamiłowanie do zabawy i wystawnego życia doprowadziły do rozbiórki części budynków w parku, odzyskany w ten sposób ma materiał budowlany sprzedawano. Zniszczone zostały: Cyrk, Amfiteatr, Grobowiec Złudzeń i Akwedukt.
W roku 1870 Zygmunt sprzedał zaniedbany park Franciszce i Karolowi Hoffmanom.
W 1893 roku Arkadię odkupił bratanek Zygmunta Michał Piotr Radziwiłł. Po jego śmierci Arkadia przeszła w ręce Janusza Radziwiłła, dzięki któremu park uporządkowano i naprawiono zdewastowane budynki.
W roku 1945 Arkadia wraz z zespołem pałacowo-parkowym w Nieborowie stały się Oddziałem Muzeum Narodowego w Warszawie.
W latach 1951-1952 na terenie Arkadii przeprowadzono prace rekonstrukcyjne i konserwatorskie, w wyniku których między innymi zrekonstruowano Akwedukt.
Świątynia Diany
To chyba najbardziej charakterystyczny dla Arkadii budowla stoi w samym centrum parku, nad brzegiem stawu. Zaprojektowany przez Szymona Bogumiła Zuga pawilon powstał w latach 1783-1785. Budynek składa się z kilku sal. W największej z nich, zwanej Panteonem, znajduje się przepiękny plafon przedstawiający antyczną boginię Jutrzenkę prowadzącą konie Apollina. Kolorowa polichromia Jana Piotra Norblina zdobi sklepienie Świątyni. Z Panteonu przejść można do kolejnych pomieszczeń. Na tyłach budynku mieściła się półokrągła sypialnia gospodyni arkadyjskiego parku.
Akwedukt
Wzorowany na rzymskich budowlach wodociągowych arkadyjski akwedukt powstał w roku 1784. Zniszczony w drugiej połowie XIX wieku obiekt odbudowano podczas prowadzonych na terenie Arkadii prac rekonstrukcyjnych w roku 1951.
Przybytek Arcykapłana
Budowla powstała około roku 1783. Pawilon posiada charakterystyczne detale architektoniczne, gotyckie i renesansowe. Przed pawilonem ciągnie się Mur z Hermami, oddzielający niewielki sad od parkowej ścieżki. Współcześnie w Przybytku Arcykapłana znajduje się kawiarnia. Na tyłach pawilonu, we wnęce, goście oglądać mogą płaskorzeźbę Gioacchina Staggiego "Nadzieja karmiąca Chimerę".
Kamienny Łuk i Dom Murgrabiego
Kamienny Łuk powstał w roku 1784, razem ze Świątynią Diany i w zamierzeniach miał stanowić oprawę dla usytuowanej w oddali Świątyni Diany. Dom Murgrabiego przylegający do Kamiennego Łuku powstał później, w roku 1795.
Domek Gotycki i Grota Sybilli
Zlokalizowany na wzniesieniu, zbudowany z czerwonej cegły Domek Gotycki powstał w latach 1795-1797. Na początku XIX wieku księżna Radziwiłłowa umieściła w nim tzw. mieszkanie rycerza, w którym zgromadziła pamiątki związane z walczącym w wojskach napoleońskich synem Michałek Gedeonem Radziwiłłem.
W sąsiedztwie Domku Gotyckiego znajduje się Grota Sybilli, powstała w roku 1782 z zebranych z okolicznych pól głazów.
Grobowiec na Wyspie Topolowej
Usytuowany w sztucznie utworzonej wyspie grobowiec powstał około roku 1785. Prawdopodobnie miało być to miejsce ostatecznego spoczynku gospodyni Arkadii. Świadczyć o tym mają napisy umieszczone na budowli:
„Et in Arcadia Ego” - "A ja jestem w Arkadii" oraz na tyłach grobowca „J’ai fait l’Arcadie et j’y repose” - „Stworzyłam Arkadię i w niej spoczywam”.
Cyrk i Amfiteatr
Niestety wzniesione na początku XIX wieku budowle nie przetrwały do dnia dzisiejszego. Oglądać można jedynie fragmenty tej niezwykłej budowli.
Świątynia Diany w czasach Heleny Radziwiłłowej
Gospodyni Arkadii zgromadziła w Świątyni bogate zbiory sztuki starożytnej. Pierwotnie na wprost drzwi wejściowych do pawilonu znajdował się marmurowy ołtarz masoński, nad nim wisiało lustro, w którym odbijał się staw. Wnętrze Panteonu (największej sali w Świątyni Diany) wypełnione było marmurowymi posągami Izydy, Amora, Wenus i Apollina. Wokół ołtarza stały antyczne wazy greckie, naczynia i kadzielnice. Tutaj znajdowała się także najcenniejsza rzeźba ze zbiorów założycielki parku Głowa Niobe, która obecnie wystawiona jest w sieni pałacu w Nieborowie.
Przewodnik księżnej
W roku 1800 Helena Radziwiłłowa napisała przewodnik po Arkadii w języku francuskim, który wydała w Berlinie w nakładzie 100 egzemplarzy. W przewodniku księżna wskazała trasę jaką powinni poruszać się goście odwiedzający park, niezwykle ważna była kolejność oglądanych obiektów.
Marmurowa postać na Grobowcu z Wyspy Topolowej
Leżąca postać to Św. Cecylia, męczennica z pierwszych wieków chrześcijaństwa. Dziewczyna złożyła przed Bogiem ślub czystości. Mimo tego rodzice zmusili ja do poślubienia poganina - Waleriana.
Cecylia namówiła swego męża do przyjęcia chrztu, wkrótce potem sakrament przyjął także brat Waleriana. Cała trójka, do czasy aresztowania, zajmowała się grzebaniem ofiar prześladowań chrześcijan. Obu mężczyzn stracono zaś Cecylię chciano udusić w jej domowej łaźni. Ta mordercza próba nie powiodła się więc postanowiono dobić kobietę zadając jej trzy ciosy toporem w szyję. Ciosy okazały się nieskuteczne, a według obowiązującego wówczas prawa zadanie czwartego było niemożliwe. Ranną Cecylię pozostawiono na pastwę losu. Kobieta zmarła kilka dni później.
Cecylię pochowano w katakumbach Kaliksta. Kilka stuleci później na fundamentach rodzinnego domu Cecylii wzniesiono świątynię jej imienia, w niej spoczęły szczątki świętej.
W roku 1599 podczas rozbudowy świątyni szczątki odnaleziono i umieszczono pod ołtarzem. Głowa świętej spoczęła na Lateranie. W roku 1600 kardynał tytularny kościoła św. Cecylii Paolo Sfondrati, rzekomo zobaczył "kompletną" postać świętej podczas remontu świątyni. Zlecił młodemu rzeźbiarzowi Stefano Maderna wykonanie posągu przedstawiającego świętą Cecylię. Rzeźba przedstawiająca leżącą świętą Cecylię ze związanymi rękami i zasłoniętą twarzą znajduje się do dnia dzisiejszego w kościele św. Cecylii na Zatybrzu.
Cecylia z Grobowca na Wyspie Topolowej jest kopią rzymskiego posągu, choć marmurowa postać w Arkadii leży na innym boku.
Park Romantyczny w Arkadii to świetna alternatywa dla zatłoczonych parków miejskich. Jeśli na parkingu przed wejściem zobaczycie dużo samochodów, a zdarza się to dosyć często, nie zniechęcajcie się. Park jest dosyć obszerny, więc po przejściu przez bramę tłum gdzieś znika. Dużo tutaj miejsc, gdzie można rozłożyć koc i poobcować z naturą, a kawa wypita w kawiarence dodatkowo umili czas spędzony w parku.
»Park Romantyczny w Arkadii
» https://www.nieborow.art.pl/ogrody/arkadia/
» Informacje dot. zwiedzania można znaleźć pod adresem: https://www.nieborow.art.pl/wizyta/
» Parking bezpłatny przed wejściem głównym do parku
» Uwaga: do muzeum można zabrać czworonoga, jednak piesek musi spacerować na smyczy.