Muzeum Wsi Radomskiej utworzono 31 grudnia 1976 roku. W jego granicach znaleźć się miały budynki prezentujące dawne budownictwo wiejskie, małomiasteczkowe, sakralne i szlacheckie. W ich sąsiedztwie planowano ustawić budynki szkolne, karczmy, kuźnie, młyny wodne i wiatraki.
Na pierwszym etapie organizacji przestrzeni muzealnej na terenie skansenu powstała ekspozycja bartniczo-pszczelarska.
23 czerwca 1980 roku nastąpiło uroczyste otwarcie wystawy wraz z prezentacją przeniesionego z Wilkowa zabytkowego spichlerza dworskiego, od tego momentu Muzeum Wsi Radomskiej rozpoczęło swoją działalność.
Skansen współcześnie
Do 2023 roku powierzchnia muzeum wynosiła 32,5 ha. W listopadzie ubiegłego roku dzięki staraniom samorządu województwa mazowieckiego teren skansenu powiększył się o prawie 4 ha. Na nowo przyłączonym terenie powstać ma w przyszłości zespół małomiasteczkowy.
Dzisiaj goście muzeum oglądać mogą chałupy, dwory, kościół, budynki gospodarcze, kuźnie, wiatraki i młyny wodne. Na terenie muzeum znajduje się 80 obiektów dawnego budownictwa wiejskiego, a na montaż czekają jeszcze 22 budynki.
W zbiorach muzeum znajduje się także licząca sobie ponad 16 000 kolekcja eksponatów ruchomych, m. in. maszyn rolniczych, pojazdów, uli, narzędzi pszczelarskich, sztuki ludowej.
Na uwagę zasługuje jedyna w kraju ekspozycja tzw. SAM-ów, czyli pojazdów wykonanych przez samych rolników.
Zespół wiejski
W skład zespołu wchodzą pochodzące z XIX i XX wieku chałupy z Alojzowa, Kłonówka, Chomentowa, Jastrzębi i Bartodziejów tzw. biedniacza, XX-wieczny Dom Ludowy z Jedlni i remiza z Antoniowa, obory, kurniki, chlewy, ubikacje, a także gołębnik, suszarnia tytoniu, kuźnia, spichlerze, stodoły, studnie, szopy, sieczkarnia i olejarnia.
Zespół dworski
Zespół dworski tworzą modrzewiowy dwór z Brzeziec z II poł. XVIII wieku oraz datowany na ok. 1780 rok dwór z Pieczysk, w którym znajduje się wystawa wnętrz mieszkalnych.
Wokół dworów zlokalizowane są zabudowania folwarczne z II poł. XIX wieku.
Zespół sakralny
Prawdziwą perełką zespołu sakralnego jest XVIII-wieczny kościół pw. św. Doroty z Wolanowa z przepiękną polichromią zdobiącą jego wnętrze.
Obok kościoła znajduje się XIX wieczna dzwonnica z Wielgiego, wzniesiona bez użycia gwoździ.
Zespół wiatraków
Zespół wiatraków składa się z czterech wiatraków nazywanych koźlakami, oraz dwóch paltraków przeniesionych z Grabowca i Kajetanowa.
Skansen bartniczo-pszczelarski
Ekspozycja prezentuje bogaty zbiór uli i narzędzi pszczelarskich. Wśród uli znajdują się unikatowe XVIII wieczne ule kłodowe. Wiele z eksponatów wykonali sami pszczelarze, co przekłada się na ich niepowtarzalność.
Pawilon ekspozycyjny
Znajduje się tutaj wystawa stała pt. "Maszyny i narzędzia rolnicze w zbiorach Muzeum Wsi Radomskiej”.
Zaprezentowano tutaj unikatową kolekcję narzędzi rolniczych, pojazdów mechanicznych i konstruowanych przez samych rolników SAM - ów.
Wystawy czasowe
Wystawy czasowe organizowane są w spichlerzu dworskim z Wilkowa oraz w Domu Ludowym z Jedli – Poświętnego.
Piękne krajobrazy
Część muzeum znajduje się na terenie Obszaru Chronionego Krajobrazu "Dolina Kosówki" przez który prowadzi piękna ścieżka przyrodniczo – edukacyjna.
Najstarszy zabytek w muzeum
Najstarszym zabytkiem na terenie muzeum jest pochodzący z 1749 roku drewniany kościół pw. św. Doroty w Wolanowa. W jego wnętrzu oglądać można przepiękne polichromie z XVIII wieku.
Kolekcja SAM-ów
Najmłodszą wystawą na ternie muzeum jest ekspozycja pojazdów mechanicznych. Wśród nich znajduje się unikatowa kolekcja SAM-ów, czyli pojazdów samodzielnie konstruowanych przez rolników.
Skansen i film
W lipcu 2020 roku w budynkach na terenie skansenu nagrywano muzykę do nominowanego do nagrody Oskara filmu Chłopi w reżyserii Hugh i DK Welchman.
W skansenie kręcono sceny do filmu pt. „Przedwiośnie” i serialu telewizyjnego „Dewajtis”.
Skansen tętniący życiem
Każdego roku muzeum organizuje imprezy cykliczne, m. in. Powitanie Wiosny, Dzień Dziecka, Sobótki, Festiwal Ziemniaka, Lato na Wsi, czy Święto Chleba. Obchodzone są także święta religijne Boże Ciało, Matki Bożej Gromnicznej, Niedziela Palmowa.
Pierwszą rzeczą, o której trzeba wspomnieć to olbrzymi teren, na którym rozsiane są obiekty muzealne. Nie spodziewaliśmy się, że czeka nas naprawdę dłuuugi spacer.
Sam obszar muzeum jest bardzo zróżnicowany, nie brakuje tutaj pagórków, stawów i przepływającej przez skansen malowniczej rzeki Mlecznej.
Chałupy stoją wśród rozległych pól, na których uprawiane są ziemniaki i zboże. Można naprawdę poczuć atmosferę dawnej wsi radomskiej.
Polecamy zajrzeć do młynów wodnych, zlokalizowanych nad rzeką Mleczną. W środku wyglądają one tak, jakby przed chwilą pracujący tam ludzie zrobili sobie krótką przerwę w pracy.
Kolejnym ważnym punktem odwiedzin w radomskim skansenie była wystawa maszyn rolniczych, która cieszy się dużą popularnością, co możemy potwierdzić. Naszą uwagę zwrócił retro traktor Ursus C-45 – pierwszy seryjny ciągnik wyprodukowany w Państwowych Zakładach Inżynierii w Ursusie w roku 1947.
Porządnie zmęczeni, ale bardzo zadowoleni, wróciliśmy na obszerny parking przed muzeum. Postanowiliśmy odwiedzić to niezwykłe miejsce jeszcze raz, ale następnym razem naszą wizytę połączymy z uczestnictwem w jednej z imprez, jakie odbywają się na terenie skansenu.
» Muzeum Wsi Radomskiej: ul. Stawowa (dojazd od ul. Krychnowickiej), 26-600 Radom
» Kontakt: tel./fax 48 332 92 81 Sekretariat
» http://www.muzeum-radom.pl
» Szczegółowe informacje dot. zwiedzania można znaleźć pod adresami: https://www.muzeum-radom.pl/kontakt/kontakt/957
Wejście do Muzeum oraz kasa biletowa znajdują się od ul. Stawowej (dojazd od ul. Krychnowickiej).
» Parking płatny przed wejściem głównym
» Uwaga: do muzeum można zabrać czworonoga, jednak piesek musi spacerować na smyczy.
